Anthellenic Notes #27 - Ιωάννης Κωλέττης

Anthellenic Notes #27 - Ιωάννης Κωλέττης

Ιωάννης Κωλέττης. Το συνώνυμο του δολοπλόκος. Αυτός έπρεπε να αποκαλείται Σατανάς και όχι ο Αναγνώστης Δεληγιάννης. Κυνικός και αδίστακτος ήταν φαινόμενο αμοραλισμού, που κηλίδωσε τον ξεσηκωμό του 1821. Και όμως η επίσημη ιστοριογραφία γράφει πως ήταν:  «ένας δημοφιλής, ανεξίκακος, φιλόφρων, που εκέρδιζε την συμπάθεια εκείνων οίτινες τον επλησίαζον». Το μικρό αυτό ενδεικτικό απόσπασμα, είναι μόνο 12 λέξεις, από το υμνολόγιο, που γράφεται για τον άνδρα στο σχετικό αφιέρωμα.

Γεννήθηκε στο χωριό Συράκο Ιωαννίνων. Φοίτησε στην σχολή που δίδασκε ο Ψαλλιδάς. Αργότερα πήγε στην Ιταλία και σπούδασε Ιατρική. Γύρισε στα Γιάννενα και έγινε γιατρός του Μουχτάρ πασά, γιού του Αλή Πασά. Αρραβωνιάστηκε τη Ρούσω Πλέσσα και ζούσε μαζί της, χωρίς ποτέ να την παντρευτεί. Στα Γιάννενα μυήθηκε στη Φιλική Εταιρία χωρίς περαιτέρω δράση. Το 1821 σε ηλικία 41 ετών, μόλις μυρίστηκε ότι τα πράγματα δεν πάνε καλά για τον Αλή Πασά, που τον πολιορκούσα τα σουλτανικά στρατεύματα, το’σκασε πρώτος και καλύτερος, όπως κάνουν τα ποντίκια τα οποία εγκαταλείπουν πρώτα το σκάφος, που κινδυνεύει να καταποντιστεί, και κατέβηκε στην Πελοπόννησο. Εδώ πια είναι που αρχίζει η ανεκδιήγητη δράση του. Δεν μένει ούτε λεπτό που να μην μηχανορραφεί. Και με όλους και εναντίον όλων. Προσεταιρίζεται τον πρώτο και προδίδει τον δεύτερο. Και κυρίως τους ανακατεύει όλους. Στρέφει τον έναν εναντίον του άλλου. Διαιρεί γιατί θέλει να επικρατήσει, να βασιλέψει. Οι πρώην φίλοι γίνονται εχθροί και οι πρώην εχθροί φίλοι, χάρις στις διαβολιές του. Κατάφερε σύντομα να αποδυναμώσει όλους τους καπεταναίους της Στερεάς Ελλάδας και στη συνέχεια τους καπεταναίους και τους πρόκριτους του Μοριά και να τους στρέψει με τη βοήθεια των αγγλικών λιρών, τον έναν εναντίον του άλλου.

Αρχικά προσεταιρίστηκε τον Μαυροκορδάτο και μπήκε στην Κυβέρνηση. Στον πρώτο εμφύλιο παίρνει με το μέρος του, τον Γκούρα, ενδυναμώνοντας τα κυβερνητικά στρατεύματα και ταυτόχρονα αποδυναμώνοντας τον Ανδρούτσο. Βάζει τον Γκούρα και δολοφονεί τον Ανδρούτσο Εξουδετερώνει, αποδυναμώνει, χρηματοδοτεί και σκηνοθετεί, με την ιδιότητα του Υπουργού Πολέμου και του Υπουργού Εσωτερικών, την εισβολή των Ρουμελιωτών στην Πελοπόννησο, για την ‘’επιβολή της τάξεως’’. Στην εισβολή αυτή χρησιμοποιεί, εκτός του Γκούρα και των άλλων Ρουμελιωτών οπλαρχηγός και τον Καραϊσκάκη. Γράφει στην επιστολή του προς αυτούς «Οι Μοραΐτες ελύσαξαν απο τα πολλά πλούτη, τα οποία άρπαξαν απο τους Τούρκους της Τριπολιτσάς,του Ναυπλίου, της Μονεμβασίας και των λοιπών μερών.Και εσείς τρέχετε χωρίς ψωμί, χωρίς τσαρούχι και καταβασανίζεσθε.Τώρα άνοιξαν για σας δύο πηγές πλούτου, οι λίρες του δανείου και τα πλούσια λάφυρα του Μοριά. Τι λοιπόν περιμένετε;» Ο τελευταίος λίγο καιρό πριν, βλέποντας τι γινόταν στον Μοριά στον πρώτο εμφύλιο, είχε δηλώσει ότι είναι με το μέρος των αντικυβερνητικών, φίλος του Κολοκοτρώνη, του Λόντου, του Νικηταρά. Τώρα όμως κατεβαίνει ως κατακτητής. Ο ιστορικός Παπαρρηγόπουλος γράφει ότι δεν θέλει να μιλήσει για αυτή την περίοδο και για την στάση του Καραϊσκάκη, εμμέσως ομολογώντας ότι ντρέπεται. Πως γίνεται αυτό; Απλώς ενώ ο Μαυροκορδάτος πέρασε από δίκη και καταδίκασε τον Καραϊσκάκη, αντίθετα ο Κωλέττης τον αμνήστευσε και τον εξαπέλυσε κατά των Μοραϊτών. Αφού τακτοποίησε όπως ήθελε τα της Ρούμελης, στράφηκε κατά των καπεταναίων και των προκρίτων του Μοριά, κυρίως του Κολοκοτρώνη. Δημιούργησε εδώ έναν εμφύλιο προσωπικό πόλεμο. Έβαλε όλες τις Μοραΐτικες κεφαλές, τους Πρώτους του Αγώνα, να θέλει να βγάλει ο ένας το μάτι του άλλου. Και όλα αυτά, τη στιγμή που οι Τούρκοι κατείχαν αρκετά κάστρα ακόμη, ο Ιμπραήμ καταφθάνει, οι αρχηγοί φυλακίζονται και ο Κωλέττης εξακολουθεί να "προσφέρει τις καλές του υπηρεσίες στην πατρίδα". 

Τον απασχολούσε το πως θα εξουδετερώσει τους στρατιωτικούς και τους καπεταναίους ώστε να κυριαρχήσει η φατρία του και αυτός να αναλάβει αρχηγός, πράγμα που κατάφερε στη συνέχεια. Άρχισε να απονέμει στρατιωτικούς βαθμούς και χρηματικές παροχές ακόμη και σε άσχετους και σε απόλεμους. Υπηρέτες, ιπποκόμοι, τυχοδιώκτες προβιβάζονταν σε αντιστράτηγους και χιλιάρχους με μεγάλους μισθούς. Σε επιστολή του ο καπετάν Στουρνάρης γράφει «Να γράψεις εις την Κεντρική Διοίκηση να μας έρθουν τα διπλώματα. Η αντιστρατηγία στο γιο μου Γιάννη,η στρατηγία του Γρήγορη, η χιλιαρχία του αδερφού μου Στέργιο και χιλιαρχία στον ξάδερφό μου Γιακωβάκη». Η τακτική εξαγοράς των συνειδήσεων των πολιτών είχε ως αποτέλεσμα την εξαχρείωση των στρατιωτικών δυνάμεων. Ο Αναγνωσταράς ήταν επικεφαλής 17 χωρικών και η κυβέρνηση τον πλήρωνε για 700. Ο Γκούρας έπαιρνε μερίδες για 12.000, ενώ διοικούσε 4.000. Το πρώτο αγγλικό δάνειο κατασπαταλήθηκε χωρίς η άμυνα των φρουρίων να ενισχυθεί, ούτε το εθνικό εισόδημα να αυξηθεί. Αυξήθηκε μόνο η Κυβερνητική φαυλότητα και η αθέμιτη συναλλαγή. Ο Κολοκοτρώνης και οι δικοί του οδηγούνται στη φυλακή. Προφητικός ο Γέρος του Μοριά «Εμένα θα φωνάξετε ξανά να σώσω την πατρίδα όταν θα κινδυνέψει πάλι». Ο Ιμπραήμ αναλαμβάνει την καθυπόταξη της επαναστατημένης Ελλάδας...

Οι χαρακτηρισμοί των σύγχρονών του, αποδεικνύουν την φαυλότητα αυτού του άντρα.

«Είναι εντελώς ακατάλληλος για το αξίωμα που έχει αναλάβει. Εντελώς ανίδεος για την οργάνωση και τη δράση του στρατού, καθώς και για τα αμυντικά έργα. Ήταν γιατρός του Αλή Πασά και τώρα κάθεται ολημερίς σε μία πολυθρόνα και με το τσιμπούκι στο στόμα και μοιράζει αλεύρι, φασόλια, ρύζι και παξιμάδια. Δεν έχει άλλα προσόντα, εκτός από ωραίο παρουσιαστικό και τη μεγαλοπρεπή αρβανίτικη φορεσιά του». Μ Kotsch

« Ήταν πανούργος και ιδιοτελής.  Κατείχε την τέχνη να προσαρμόζεται σε όλες τις καταστάσεις και να επιπλέει». Karl Schrebian

«O Κωλέττης καλοσπουδασμένος στο σχολείο του Αλή Πασά, μεταφύτευσε στην επαναστατημένη Ελλάδα τη διπλοπροσωπία και την πολιτική απάτη. Μαζί με τους τουρκομαθημένους Φαναριώτες θα γίνει ο κατ’εξοχήν φαυλοκράτης στον δημόσιο βίο, ύστερα από την απελευθέρωση. Οι χωρίς αντίκρισμα υποσχέσεις του ήταν η προσφιλέστερη από τις δημαγωγικές του μεθόδους. Ο ίδιος θα ισχυρισθεί αργότερα ότι «αδίκως μου προσάπτεται η μομφή του απατάν τους πάντας δια υποσχέσεων… αλλ όταν επιμένουσι, τότε βεβαίως αναγκάζομαι να υποσχεθώ ότι και την σελήνην και τους αστέρας δύναμαι να τους χαρίσω»». Κυρ Σιμόπουλος

Παρακολουθήσατε τώρα το όργιο των στρατιωτικών διπλωμάτων του Κωλέττη, σε ένα τομέα στον οποίο κυριολεκτικά διέπρεψε και στοίχισε στον τόπο αίμα, πολύ αίμα, και πολύ χρήμα, που πλήρωσαν όλες οι μετά την ανεξαρτησία γενιές. Εισηγητής, σκηνοθέτης, εκτελεστής, χορηγός, και πρωταγωνιστής αυτής της απίθανης και ολέθριας αθρόας απονομής στρατιωτικών αξιωμάτων και βαθμών ο Κώλεττης, ο μεγάλος δάσκαλος της διαφθοράς και της φαυλοκρατίας, 

«…Που ως μινίστρος του πολέμου, εφάρμοζε στο αξίωμα του, τα μαθήματα που είχε πάρει στην Αυλή του Αλή Πασά, εργαζόμενος με αδιατάρακτη σοβαρότητα και πανουργία για να οργανώσει ένα κόμμα που θα χρειαζόταν αργότερα τη βοήθειά του». G. Finlay

Από το βιβλίο του Θεόδωρου Δημοσθ. Παναγόπουλου

Τα Ψιλά Γράμματα της Ιστορίας.